Sommige verhalen blijven je als dokter meer bij dan andere. Soms ben je niet tevreden met hoe je gehandeld hebt of heb je zelfs een fout gemaakt. Soms grijpt het ziektebeeld of de omgeving eromheen je aan. Maar bepaalde “casussen” zullen je altijd bij blijven.
In het weekend nadat er uitbetaald was, en wij in de nachtdienst zaten, kwam er een man binnen met een jongen die een schotwond in zijn gezicht had opgelopen. “Just one shot” vraagt mijn collega, zonder verder te vragen wat er gebeurd is of enige vorm van sympathie te tonen. “Ja” was toen het antwoord. “Are you sure”? Het zou niet de eerste keer zijn dat iemand zijn eigen verwondingen niet goed had beschreven. De man die de jongen begeleidde wist het zeker; hij was namelijk de vader van de jongen en degene die het schot had afgevuurd. Vader lief, zo bleek, was zijn shack (zo noemen ze de aluminium platen huisjes hier) aan het verbouwen en er werd de laatste tijd veel van hem gestolen. Wat hij dacht dat een inbreker was bleek zijn eigen zoon te zijn. Deze jongen heeft overigens geluk gehad, het schot is net onder zijn oog erin gegaan en leek geen belangrijke bloedvaten of de hersenen geraakt te hebben. Waarom is dit een van die verhalen die mij bij blijft? Vanwege de totale schuld en bezorgdheid die je zag in de ogen van de vader, en het feit dat niemand hem iets vertelde.
Een andere ochtend toen wij begonnen en de resus opliepen om de overdracht van de nachtdienst te krijgen zagen we een blanke vrouw liggen. Als ze eens per vijf jaar een blanke patiënt zien is dat ziekenhuis zal het veel zijn. Iedereen was dan ook direct nieuwsgierig. Het bleek een Britse vrouw te zijn, ze was samen met haar man op bezoek bij haar dochter en van Stellenbosch onderweg naar het zuiden. Op een kruising nabij Khayelitsha waren ze betrokken in een auto-ongeluk. De man is ter plekke overleden, de vrouw overgebracht naar ons ziekenhuis. Zij had zelf een flinke hersenschudding en een paar gebroken ribben. Wat ze overigens niet wist is dat de dronken chauffeur die het ongeluk had veroorzaakt op het bed naast haar lag. Wat ik nog opvallender vond is dat iedereen zo begaan leek met deze vrouw, terwijl men geen respect heeft voor de zoveelste man die binnen komt met een steekverwonding of een jonge vrouw met een zelfmoordpoging. Toen ik het gesprek over de waarde het leven probeerde aan te gaan met mijn teamleden wist niemand goed hoe te reageren en werden ze er wat ongemakkelijk van. Lachen is dan altijd een goede uitweg. Wellicht was het geen goed moment, half 5 ’s nachts, maar ik denk dat dit nog een te lastig gesprek is in deze multi culturele setting.
Een ander verhaal wat me aan greep was die van een 15-jarig meisje met een geïnfecteerde wond aan haar onderbeen. Toen ik haar vroeg naar de oorzaak daarvan, vertelde ze mij dat ze een aantal maanden geleden door stenen bekogeld was en de wond er sindsdien heeft gezeten. Er is altijd een standaard riedeltje wat je vraagt als arts. Medicatie-gebruik, allergieën, hier hoort ook de HIV-status erbij. Zij vertelde mij dat ze positief was, dezelfde mannen die de wond hadden toegebracht hadden haar ook verkracht. Dat is natuurlijk op zich al schrijnend, maar dit greep me aan omdat dit meisje zo’n honger had. Ze woonde bij haar oma die niet haar het ziekenhuis kon komen. Haar zus woonde ergens in de oostkaap. Ze wou het ziekenhuis verlaten omdat ze bijna niet in dezelfde ruimte kon verblijven met anderen die wel aan het eten waren. Toen ik tot haar probeerde door te dringen en zei dat als ze naar huis ging, ze haar been kon kwijtraken, en niemand dan meer met haar zou willen trouwen, leek dat niet eens impact te hebben. Zij had er geen zin meer in en een typisch geval uitzichtloze situatie.
Het is een intensieve tijd geweest, waarin ik veel heb geleerd, maar zeker niet altijd makkelijk is geweest. Waarom ik er oorspronkelijk heen wou; meer ervaring opdoen met trauma, vaardigheden aanleren, mezelf klaar stomen om als afgestudeerd SEH-arts in Nederland aan het werk te gaan. Dat is allemaal gelukt. Vooral ook veel geleerd van mijn teamleden, die in deze omstandigheden altijd (meestal) een lach op hun gezicht weten te houden en er samen het beste van maken. Daar kunnen wij zeker veel van leren en ik hoop dat mee te kunnen nemen naar huis.
Wat maakt het lastig dan? Zo veel verschillende redenen, ik noem er een paar. De werktijden zijn absurd om maar eens mee te beginnen. Het gebrek aan mensen en middelen. Op een gegeven moment hadden we zelfs geen desinfectie doekjes meer die we gebruiken voordat we een infuus prikken. Toen gooide zelfs mijn teamleider zijn pen op de grond uit frustratie, één van de meest bescheiden personen die ik daar heb leren kennen. En de patiëntenpopulatie mag als laastst genoemd worden. Het feit dat er zo veel mensen zijn, dat ze ook zo ziek zijn en je er, vanwege alle bovengenoemde redenen geen goede zorg kan leveren.
Het is zowel een mooie als frustrerende tijd geweest. Ik heb leren duiken, fantastisch mooie baaien en stranden bezocht, vrienden gemaakt, prachtige wijngebieden bezocht en nu mag ik ook nog eens genieten van een fijne week vakantie met mijn ouders. Tot snel in Nederland!
Disclaimer: ik begon aan drie verhalen die mij bezig hielden en kwam toen op de titel van dit blog. Drie verhalen en een beschouwing is de titel van het boek van Patrick Süskind (2005). Zijn bundel bevat drie verhalen plus een beschouwing over de Oostenrijkse schrijver van ‘Het parfum’.
Mariëlle 